10 tips om een geweldige presentatie te geven

Of je nu al een echte professional bent, ergens stageloopt of juist in de schoolbanken zit: het kan best stressvol zijn om een presentatie te moeten geven (zeker als die niet in je moedertaal is). Maar met wat moeite en onderstaande tien tips kun je je presentatieskills veranderen van “best prima” naar “geweldig”.

Ikzelf geef al jarenlang praatjes voor grote groepen – dat is nogal een belangrijk onderdeel van mijn vak als leraar Engels – en ik zie mijn studenten bijna elke dag wel iets presenteren. Daarom hieronder mijn bewezen adviezen voor een geweldige presentatie:

1. Laat stiltes vallen

Normaal gesproken houden mensen niet van stiltes. Die zijn onprettig of ongemakkelijk (de Engelstalige term awkward silence bestaat niet voor niets). Maar tijdens een presentatie kan stilte juist je beste vriend zijn. Als je naar voren stapt om te beginnen, zijn alle ogen op jou gericht. Wat moet je dan doen? Gewoon daar staan. Voor een paar seconden laat je even een stilte vallen. Haal diep adem, maar blijf stil. Misschien voelt het onprettig of ongemakkelijk, maar als je het echt doet, zal je publiek steeds nieuwsgieriger worden naar wat jij te melden hebt.

Gebruik vervolgens ook tíjdens je presentatie de kracht van stilte. Laat bijvoorbeeld stiltes vallen om spanning om te bouwen, iets te benadrukken en van die irritante stopwoordjes te voorkomen, zoals “ehm”, “nou”, “dus” en “zoals”.

2. Denk aan je lichaamstaal

Deskundigen zeggen dat 55% van alle externe communicatie niet-verbaal is. Terwijl je een presentatie geeft, moet je dus goed op je lichaamstaal letten. Probeer niet te veel te bewegen, klik niet met je pen, schuif niet met je voeten en friemel ook niet aan je kleren. Gaap niet, tenzij je dat echt niet kunt voorkomen. En o ja, probeer niet voor je scherm te staan als je presenteert. Dat lijkt een inkoppertje, maar besef echt goed: als je voor je scherm staat, kan je publiek het niet zien. Besluit je toch te bewegen, doe dat dan voorzichtig.

3. Vertel een verhaal

Mensen zijn dol op verhalen: we vinden het geweldig om ze te horen en minstens net zo leuk om ze te vertellen. Zonder uitzondering is IEDEREEN dol op een goed verhaal. Begin je presentatie met een ijsbreker, met iets waar iedereen affiniteit mee heeft… dus begin met een verhaaltje. “Hallo iedereen, ik wil vandaag graag een verhaal met jullie delen waarin…” Dat moet dan natuurlijk wel een op maat gemaakte anekdote zijn. Die kan over jouzelf gaan, of over iemand anders. Het kan historistisch zijn, of iets futuristisch. Hoe dan ook: schets met woorden een situatie die je publiek triggert om goed te luisteren en meegenomen te worden in je presentatie.

4. Maak het visueel

Een foto zegt meer dan duizend woorden. Afbeeldingen zijn sterker dan teksten. Waarschijnlijk is de meest gemaakte fout in presentaties de eindeloze hoeveelheid tekst. Dat is om één doodeenvoudige reden een probleem: tijdens je presentatie ben je aan het praten. Als er te veel tekst op je slides staat, dan moet je publiek veel lezen. En wat doet je publiek als ze aan het lezen zijn? Precies: dan zijn ze niet naar jou aan het luisteren.

Daar komt nog bovenop dat de kans groter is dat mensen dingen onthouden als ze zich een afbeelding kunnen inprenten, dat is wetenschappelijk bewezen. Het maakt niet uit of het om feiten, statistieken of een anekdote gaat: zolang het gepaard gaat met een afbeelding, is de kans groter dat het niet wordt vergeten.

5. Maak oogcontact

Oogcontact is een andere belangrijke vorm van lichaamstaal. Als je aantekeningen gebruikt tijdens je presentatie (waar op zich niks mis mee is), kijk dan niet de hele tijd op je blaadje. Je aantekeningen moeten bestaan uit steekwoorden die dienen ter geheugensteuntje, dus houd ze bondig. Kijk er steeds zo kort mogelijk op.

Terwijl je tegen je publiek praat, kijk je de ruimte rond. Maak af en toe even oogcontact met een van je toehoorders en kijk dan weer verder de ruimte rond. Zo voelt de presentatie veel meer aan als een gesprek: alsof je mét ze praat in plaats van tégen ze. Maar focus trouwens nooit de hele tijd op slechts één iemand uit het publiek (zoals de docent, interviewer of rechter): dat kan ongemakkelijk worden.

6. Activeer je publiek

Mensen hebben doorgaans veel talenten, maar in aandachtig luisteren zijn de meesten niet zo’n ster. De gemiddelde volwassene heeft een aandachtsspanne die varieert van ongeveer 8 seconden tot 20 minuten. Door je publiek iets te laten doen tijdens je presentatie, houd je ze wakker en betrokken. Stel bijvoorbeeld een vraag en inventariseer de antwoorden door mensen hun hand op te laten steken. Of vertel iets als “doe je ogen dicht en denk terug aan een moment waar op je…”. Of maak een grapje en laat ze lachen.

Wat je ook doet, zorg dat het onverwachts is. Je luisteraars krijgen misschien de neiging om verveeld te raken, hun smartphone erbij te pakken of hun ogen dicht te doen, maar door ze actief aan de slag te laten gaan kun je dat voorkomen en zullen ze beter gefocust zijn op wat je zegt.

7. Praat langzamer dan je denkt dat nodig is

Het is vrijwel onmogelijk om tijdens een prestatie té langzaam te praten. Het omgekeerde gebeurt juist hartstikke vaak. Minder dus vaart terwijl je praat, en druk dan nog een beetje extra op de rem. Neem af en toe een mini-pauze. Geef je trouwens een presentatie in een taal die niet je moedertaal is? Maak je dan niet druk om je uitspraak of grammatica. Dat boeit je publiek een stuk minder dan je zelf denkt. Misschien ben je onzeker over je taalniveau, maar dat is echt nergens voor nodig. Uiteindelijk gaat het om wat je te zeggen hebt, niet hoe je het zegt, dus zorg dat je je punt maakt en dat met overtuiging doet.

8. Less is more

Met uitzondering van de weekenden en je vakanties duren de meeste dingen in het leven te lang, in plaats van te kort. Denk maar eens terug aan je laatste les, laatste vergadering, laatste lezing of laatste vlucht. Dacht je toen “dit duurde te kort”? Waarschijnlijk niet, dus onthoud dat goed als je je presentatie voorbereidt. Hoe meer informatie je publiek hoort, hoe meer ze vergeten. En hoe meer ze vergeten, hoe minder ze onthouden. Houd het daarom simpel en zorg dat je presentatie één duidelijke boodschap heeft. Less is in dit geval écht more.

9. Bedenk een goed einde

Hoe je je presentatie afsluit, is bijna net zo belangrijk als hoe je die begint. Vraag jezelf daarom af: wat is het belangrijkste dat je je publiek te vertellen hebt? Wat is de onderliggende boodschap van de hele presentatie? Vat die samen in één zin: een krachtige opmerking die nog even zal na-echoën in het geheugen van je publiek.

10. Zeg dankjewel

Tot slot: je luisteraars hebben zojuist iets heel waardevols voor jou opgegeven: een beetje van hun tijd. Bedank ze dan ook daarvoor.