Verandering is de enige constante - 10 dingen die je moet weten over de toekomst van werken en wat dit betekent voor je kind

Als mensen hebben we de neiging om ons voor te stellen dat de toekomst eruit zal zien als een versie van het verleden. Als ouders vinden we troost in het projecteren van een verbeterde versie van ons eigen leven op dat van onze kinderen.

De technologische vooruitgang gaat echter zo snel, vooral op het gebied van automatisering en kunstmatige intelligentie, dat geen enkele blauwdruk uit het verleden ons een nauwkeurig beeld kan geven van wat ons te wachten staat.

Het enige wat zeker is, is dat er in alle facetten van het leven - ook op het werk - ingrijpende veranderingen op komst zijn.

1. Het 100-jarig leven

Al meer dan een eeuw neemt de levensduur over de hele wereld gestaag toe dankzij betere hygiëne, gezondheidszorg en voeding. Elk jaar dat verstrijkt, leven pasgeborenen ongeveer drie maanden langer dan in het jaar daarvoor.

Terwijl minder dan 0,02% van de Amerikanen op dit moment de leeftijd van 100 jaar bereikt, voorspelde een artikel uit 2009 in het Lancet Medical Journal dat meer dan de helft van de kinderen die in het eerste decennium van het nieuwe millennium in geavanceerde economieën worden geboren, dit zou kunnen doen. Zelfs voorzichtige schattingen komen uit op een opzienbarende één derde.

De redenen zijn talrijk. Ten eerste hebben jongere generaties de neiging om gezonder te leven. De tieners van vandaag zijn bijzonder goed opgevoed: Gen Z drinkt en rookt op een recordlaag niveau en ze sporten meer. Ze zijn ook hoger opgeleid en hebben meer sociale contacten dan vorige generaties - allemaal voorspellers van een langere levensduur.

De gezondheidszorg verbetert ook voortdurend en nieuwe technologieën zoals gepersonaliseerde geneeskunde (behandelingen die volledig zijn afgestemd op elk individu) en genoombewerking (het rechtstreeks bewerken van onze genen) kunnen ons in staat stellen om ziekten te voorkomen of zelfs het verouderingsproces te stoppen.

2. Het einde van het pensioen zoals we dat kennen

De maatschappelijke, politieke en financiële implicaties van dergelijke ontwikkelingen zijn enorm.

Neem bijvoorbeeld pensioenen. Zelfs in enkele van de rijkste landen ter wereld komen de pensioenstelsels onder druk te staan doordat te weinig jonge werknemers bijdragen aan een gemeenschappelijke pot waar steeds meer gepensioneerden van afhankelijk zullen zijn.

Als veel of zelfs de meeste kinderen vandaag 90-100 jaar oud worden, kan het systeem instorten. Bovendien zal het voor hen gewoon geen zin hebben om 30 jaar te werken en dan nog eens 30 jaar met pensioen te gaan.

Werkende levens zullen waarschijnlijk aanzienlijk langer moeten worden om het systeem overeind te houden - en om langere levens actief en zinvol te maken.

3. De opkomst van wisselende carrières

Aan de andere kant zal een langer werkzaam leven betekenen dat één lineair carrièrepad een zeldzaamheid wordt. De meesten zullen zichzelf op verschillende momenten in hun leven opnieuw moeten - en willen - uitvinden.

Voor een groot deel zijn deze 'kronkelige carrières', een uitdrukking bedacht door twee vooraanstaande loopbaandeskundigen, al de norm: Volgens een rapport van Credit Suisse zullen jongvolwassenen vandaag de dag ongeveer vijftien verschillende banen hebben in hun leven, waarbij ze vaak van de ene baan naar de andere hoppen, maar ook van de ene sector naar de andere.

Het opkomende tij van automatisering zal deze trend alleen maar versnellen naarmate banen worden vernietigd en gecreëerd en andere voor altijd worden getransformeerd.

Aanpassingsvermogen zal de sleutel zijn, maar ook de bereidheid en het vermogen om een leven lang te leren.

4. Het belang van een leven lang leren

2020 bracht in een paar maanden tijd tientallen veranderingen teweeg in het onderwijs. Van brugklassers tot universiteitsstudenten, bijna iedereen moest op de een of andere manier digitaal leren omarmen.

Met de snelle verandering in hoe onderwijs werd gegeven te midden van wereldwijde lockdowns, verschoof ook het waar en waarom van onderwijs sterk.

Online leerplatforms zoals Coursera en Udemy hebben geholpen om leermogelijkheden en carrièrerelevante, hapklare cursussen toegankelijk te maken voor bijna iedereen met een internetverbinding, waardoor leermogelijkheden op een ongekende manier worden losgekoppeld van de fysieke locatie. Veel van deze platforms zagen alleen al tijdens de eerste maanden van de pandemie groeicijfers van 400-600%.

Dit hielp om het idee te versterken dat we voortdurend moeten leren door het haalbaarder te maken om dat ook echt te doen.

Maar leren we wel de juiste dingen? Yuval Noah Harari, de auteur van Homo Sapiens en 21 lessen voor de 21e eeuw, trekt dit in twijfel door te stellen dat "veel van wat kinderen vandaag leren waarschijnlijk irrelevant zal zijn in 2050".

5. Verbinden met de cloud

Gerd Leonhard, een vooraanstaand futurist, stelt dat "de mensheid in de komende 20 jaar meer zal veranderen dan in de 300 jaar daarvoor".

Data is één van de belangrijkste aanjagers van deze dramatische verandering. Er worden verbluffend grote hoeveelheden data gecreëerd op allerlei platforms, van search tot sociale media en tussen apparaten zoals slimme speakers en zelfrijdende auto's, in het zogenaamde "Internet of Things" (IoT).

Deze gegevens worden gebruikt om steeds bekwamere machines en geavanceerde kunstmatige intelligentie (AI) te ontwikkelen die kunnen worden gebruikt om steeds meer taken te automatiseren die mensen vandaag de dag uitvoeren.

Maar de technologische revolutie kan ons eerst op een veel tastbaardere manier raken. Ray Kurzweil, een prominente futurist, voorspelt dat onze hersenen tegen het midden van de jaren 2030 naadloos zullen aansluiten op de cloud (en alle kennis daarin), waardoor we toegang krijgen tot bovenmenselijke cognitieve krachten.

Leonhard is nog directer: "Als AI (kunstmatige intelligentie) en HI (menselijke intelligentie) elkaar ontmoeten, is het gedaan met de gewone gang van zaken.

6. Maak je klaar voor een tsunami van automatisering

Het is economisch en praktisch zinvol om repetitieve, routinematige taken door machines te laten uitvoeren. Banen zijn in de afgelopen 300 jaar vervangen door talloze golven van ontwrichting, waardoor de meerderheid van de arbeiders tegenwoordig van boerderijen naar fabrieken en uiteindelijk naar kantoren is verschoven. Dit heeft ongekende economische groei en welvaart gebracht in bijna elke uithoek van de wereld.

Toch kan de volgende golf wel eens een tsunami blijken te zijn - veel heviger dan alles wat eraan voorafging. En nog moeilijker te voorspellen.

Hoewel doemscenario's over een toekomst zonder banen waarschijnlijk niet zullen uitkomen - volgens sommige schattingen zal slechts 5% van de banen volledig geautomatiseerd zijn - zal de verschuiving in het soort banen dat beschikbaar is waarschijnlijk dramatisch zijn en zal de onrust aanhouden.

In het rapport 2020 van het World Economic Forum staat dat binnen slechts vijf jaar "85 miljoen banen kunnen worden vervangen door een verschuiving in de taakverdeling tussen mensen en machines, terwijl er 97 miljoen nieuwe functies kunnen ontstaan die beter zijn aangepast aan de nieuwe taakverdeling...".

Zelfs op gebieden die we misschien als resistent tegen automatisering beschouwen, zal de verandering waarschijnlijk aanzienlijk zijn.

Vijftig veel voorkomende oogziekten kunnen nauwkeuriger en sneller worden gediagnosticeerd door software dan door een arts en schoolexamens kunnen nauwkeurig worden beoordeeld door een machine.

Daniel Susskind, de auteur van The Future of Professions, wijst erop dat deze AI-systemen niet proberen na te bootsen wat een mens doet; ze gebruiken gewoon pure rekenkracht en enorme hoeveelheden data om het werk beter en sneller te doen dan een mens ooit zou kunnen.

Maar kan automatisering ook een zegen zijn? Automatisering kan veel banen eerder meer dan minder menselijk maken, door de noodzaak om saai, repetitief werk te doen te verminderen en door ons de vrijheid te geven om ons te richten op creatievere en interessantere bezigheden en ideeën, zowel binnen als buiten onze werkomgeving.

7. De machines omarmen - of verstandig kiezen

De behoefte aan menselijk toezicht op roboticahulpmiddelen en kunstmatige intelligentie zal waarschijnlijk groot blijven, in ieder geval de komende tijd.

Misschien voelen we ons gewoon veiliger als een mens toezicht houdt op een computer die bijvoorbeeld ziektes diagnosticeert, of willen we het programmeren van effectieve en veilige AI-systemen overlaten aan een menselijke ingenieur en niet aan het algoritme zelf (je kunt immers niet weten wat het zou creëren).

Het raakvlak tussen mens en machine zal bepalen hoe de wereld van werk zich de komende decennia ontwikkelt. Peter Diamandis, een andere futurist, stelt dat "de echte kans niet AI versus mensen zal zijn, maar AI met mensen".

Op een tastbaarder niveau wordt in een rapport van de EU uit 2019 opgemerkt dat: "In de toekomst... zal er meer vraag zijn naar digitale vaardigheden in combinatie met sterke niet-cognitieve vaardigheden [waaronder empathie en communicatie]."

Ook op minder technische gebieden zullen er volop mogelijkheden zijn: kappers zullen nog steeds nodig zijn (kun je je voorstellen dat een robot met een schaar in de buurt van je nek komt?), dansers zullen nog steeds gewild zijn en werk in de zorg zal steeds belangrijker worden omdat mensen, zowel jong als oud, alleen gedijen in contact met andere mensen.

Zelfs Elon Musk, CEO van Tesla en SpaceX, wijst erop dat naast technische beroepen, banen met menselijke interactie of kunst waarschijnlijk de veiligste zijn.

8. Onze menselijkheid waarderen en "de vier C's" beheersen

"Onze menselijkheid zal onze meest waardevolle valuta blijven in het licht van ongekende veranderingen - en ons vermogen om ons aan te passen onze enige echte supermacht."

Op een concreter niveau zullen "de vier C's" - critical thinking, communication, collaboration en creativity - hoog gewaardeerd worden.

Denk aan communicatie. Hoewel Google Translate bijvoorbeeld een deel van de taak van communiceren over taalbarrières kan overnemen, stelt Gerd Leonhard dat "gesprekken en onbemiddelde menselijke interactie cruciaal zijn voor het dagelijks leven en een kostbaar element van de mensheid vormen dat beschermd moet worden."

Voor banen waarin we anderen aansturen of leiding geven, zal dit vermogen om effectief en authentiek te communiceren en samen te werken over culturele en taalbarrières heen, van vitaal belang blijven.

Creativiteit zal daarentegen van vitaal belang worden omdat echte innovatie steeds vaker uit onverwachte hoek zal komen. "Onze verbeelding is de geboorteplaats van nieuwe producten, nieuwe diensten en zelfs nieuwe industrieën en nieuwe banen", stelt David Lee, VP Innovatie van UPS.

Maar hoe voeden we een generatie veerkrachtige communicatoren op met geavanceerde vaardigheden in kritisch denken, samenwerkingsvaardigheden en creatieve superkrachten?

9. Uitdagingen omarmen

Er zijn geen gemakkelijke antwoorden te midden van zoveel onzekerheid. Maar een deel van het antwoord ligt in het stimuleren van onze kinderen om zich goed te voelen bij verandering.

Onze huidige onderwijssystemen mogen dan geweldig zijn in het overbrengen van kennis, maar zelfs de meest vooruitstrevende systemen hebben moeite om over te stappen op een flexibeler leermodel dat kinderen helpt "zich thuis te voelen in het onbekende", zoals Harari het zegt.

Hoewel een recente verandering in de richting van een projectgebaseerd leermodel in Finse scholen een positief teken kan zijn van wat komen gaat, is het misschien niet genoeg.

“Op zijn minst een deel van het antwoord ligt in het stimuleren van onze kinderen om zich erg comfortabel te voelen met verandering.”

En als je niet het geluk hebt om in een land als Finland te wonen, kan je kind in een nog diepere sleur terechtkomen.

Ongeacht waar je woont, is het noodzakelijk om alternatieve manieren te vinden waarop je kind het aanpassingsvermogen en de veerkracht kan opbouwen die nodig zijn om de komende golven te trotseren. Voor de meeste kinderen zal dit op een natuurlijke en plezante manier gebeuren door ervaringen op te doen in plaats van met schoolboeken.

Vrijwilligerswerk doen of stage lopen in het buitenland kan helpen om uit je comfortzone te komen. Hetzelfde geldt voor studeren of een nieuwe taal leren in het buitenland, ondergedompeld in een nieuwe cultuur en een nieuwe manier van leven.

Nieuwe mensen, nieuwe plaatsen en nieuwe manieren om dingen te doen kunnen ook helpen om creativiteit te ontketenen door ons uit te dagen om dingen vanuit het perspectief van anderen te bekijken en door ons te helpen om nieuwe verbanden te leggen.

Studies hebben aangetoond dat leidinggevenden die in het buitenland hebben gewoond creatiever en gedurfder zijn, terwijl andere hebben aangetoond dat reizen mensen kan helpen om op onconventionele manieren problemen op te lossen. Dit zijn allemaal essentiële vaardigheden die mensen onderscheiden van machines.

Anthony Goldbloom, een ondernemer uit Silicon Valley, zegt het zo: "Wat je ook besluit te doen, laat elke dag je een nieuwe uitdaging brengen. Als dat zo is, blijf je de machines voor."

10. Onzekerheid accepteren

Het is goed om te herhalen dat de enige constante verandering blijft. Als we een paar decennia vooruit kijken, zijn de mogelijke uitkomsten gewoon te veel.

En vragen zijn er in overvloed. Zal de automatisering veel sneller gaan dan we verwachten? Zullen er genoeg nieuwe banen worden gecreëerd om alle verloren banen te vervangen? Zullen de stijgende productiviteit en de economische groei de rijkdom zo sterk doen toenemen dat er gewoonweg geen noodzaak meer zal zijn om te werken op de manier waarop we tot nu toe gewerkt hebben? Zal de betekenis die we aan werk geven hierdoor veranderen?

We moeten onbevooroordeeld en wendbaar blijven. En als je het Harari vraagt, moeten we ook veel bagage in de vorm van aannames en illusies achterlaten.

Want als we geconfronteerd worden met een toekomst die hoe dan ook snel zal gaan, zullen we heel hard moeten rennen om bij te blijven.

Laten we ervoor zorgen dat onze kinderen er zo goed mogelijk klaar voor zijn.